Nhà rông Kon Klor

Bước đến làng Kon Klor điều du khách ấn tượng đầu tiên là ngôi làng được bao phủ bởi một màu xanh ngút ngàn, xanh bắt đầu từ những cây me dọc đường đi, đến bãi mía, vườn rau,…Đây là một trong những ngôi làng của người Ba Na vẫn còn lưu giữ kiến trúc độc đáo và nghề thủ công truyền thống, rất đáng để bạn bước đến thăm quan một lần. Theo tiếng Ba Na, Kon là “làng”, còn K’lor là “gòn rừng” – một loại cây thân cao to, da xanh láng, trái thuôn dài. Cứ vào khoảng tháng Ba, trái khô nở bung, bông bên trong ruột tách ra, bay tung khắp trời trắng xóa. Làng Kon Klor có nghĩa là “làng gòn rừng” vì trước đây quanh làng có rất nhiều cây gòn rừng mọc hoang, nay chỉ còn sót lại vài cây mọc rải rác quanh những ngôi nhà sàn.

Trong làng, có rất nhiều ngôi nhà sàn mang dáng dấp kiến trúc Ba Na cột bằng gỗ chắc chắn, gầm cao, trang trí hoa văn tỉ mỉ. Có 2 điểm tham quan khá thú vị mà bạn không thể bỏ qua đó chính là Nhà rông Kon Klor và cầu treo Kon Klor. Nhà rông Kon Klor được xây dựng trên một vị thế rất đẹp, trước mặt là con đường Trần Hưng Đạo thẳng tắp, rộng thênh thang, bên phải là cầu treo xinh đẹp, xung quanh những ruộng mía xanh ngút ngàn. Nhà rông được thiết kế theo kiểu truyền thống với chất liệu hoàn toàn bằng gỗ, tranh, tre, nứa, lá với những hoa văn, họa tiết rất công phu. Những nghệ nhân người làng Kon Klor đã phối hợp rất ăn ý, để giữ gìn được nét đặc trưng của mình trên Nhà rông. Mái Nhà rông Kon Klor cao vút, vững chãi, là điểm tựa cho hồn làng, vừa là niềm tự hào của những nghệ nhân người Ba Na. Bên cạnh Nhà rông là Cầu treo Kon Klor – chiếc cầu nối đôi bờ sông Đăk Bla huyền thoại, như một nét điểm xuyết duyên dáng cho phong cảnh nơi đây. Thời khắc đẹp nhất của chiếc cầu này là những buổi chiều, khi hoàng hôn buông xuống, mặt trời như một trái cầu lửa đang bốc cháy, ánh sáng tỏa loang loáng trên dòng sông rộng mênh mông. Đứng trên thành cầu nhìn ra xung quanh, chỉ một không gian rộng mênh mông bát ngát, thấy mình thật nhỏ bé trước núi rừng trập trùng trước mắt…

Tuy gần ngay trung tâm thành phố nhưng làng Kon Klor vẫn giữ nguyên được những nét đẹp truyền thống của người Ba Na. Nhận thấy việc trình diễn cồng chiêng là nét văn hóa đặc trưng, được công nhận là Di sản văn hóa Thế giới, nên làng đã sớm kén người, chọn nhạc cụ, thành lập đội nam cồng chiêng một đội nữ múa xoang để phục vụ trong các dịp lễ hội. Không chỉ phục vụ dân làng trong các dịp lễ hội mà đội chiêng và đội xoang còn được nhiều cơ quan, đơn vị mời đi biểu diễn phục vụ trong các dịp lễ hội hay phục vụ khách du lịch. Đến làng Kon Klor trong không khí nhộ nhịp của lễ hội, hòa vào đêm cồng chiêng rộn rã, nhất định bạn phải thử rượu ghè của làng. Rượu ghè Kon Klor chế biến theo phương pháp thủ công, đúng các quy trình làm rượu truyền thống, nên hương vị đậm đà, giữ nguyên chất men say từ núi rừng. Ngoài các nguyên liệu thông thường để làm rượu như ngô, sắn, gạo,…còn có rượu được làm từ cây gào (cây kê) – loại rượu công phu nhất, quý nhất, thơm ngon nhất. Các loại rượu ghè thông thường được trong nhiều dịp, thậm chí là ngày thường nhưng rượu gào chỉ được sử dụng khi có lễ lớn và không phải nhà nào cũng có được. Cây gào được bà con trồng trên nương rẫy vào tháng tháng 4, tháng 5, đến tháng 10 thì vừa kịp chín. Bà con chọn cắt bông chín đều, gùi về, đập hạt, phơi khô, sàng sảy sạch rồi cất vào nơi khô thoáng để dành nấu rượu. Để có một ghè rượu gào đúng tiêu chuẩn thơm ngon, để cả năm không hỏng đòi hỏi ở người làm rất nhiều công sức và cả sự thành tâm. Hạt gào trước khi đem nấu rượu phải được ngâm nửa ngày, đãi sạch cám rồi cho vào nồi nấu chín thành cơm. Rải đều cơm gào ra nia rộng cho nguội hẳn, sau đó đem men từ lá cây rừng trộn vào, thêm cả ớt, riềng, tiêu rừng nghiền nhỏ. Những nghệ nhân làm rượu lâu năm cho biết, bí quyết để có ghè rượu thơm ngon đặc biệt, có dư vị ngọt ngào thì thêm nửa bát nếp đỏ hoặc nếp trắng đã nấu chín, đánh tơi nguội. Tất cả trộn đều theo phơi khô chừng 3 ngày nắng rực thì trút vào ghè, vặn chặt lại cất vào góc nhà, chừng hơn 1 tháng sau mới uống được.

Thổ cẩm cũng là một mặt hàng thủ công nổi tiếng của làng Kon Klor xinh đẹp, những mặt hàng được du khách ưa thích nhất là: váy áo, túi xách, tấm đắp, tấm choàng. Đến làng, bạn rất dễ bắt gặp những cô gái Ba Na da ngăm nâu, khỏe mạnh, duyên dáng, đang ngồi chăm chỉ bên khung cửi, khéo léo đưa từng sợi chỉ. Thổ cẩm làng Kon Klor có hoa văn tinh tế, đường nét mềm mại và màu sắc hài hòa chứ không quá rực rỡ, phô trương như kiểu thổ cẩm dệt công nghiệp. Nhờ đó mà làm nên cái duyên riêng cho những cô gái khi khoác trên mình những vật dụng từ thổ cẩm. Hiện nay, thổ cẩm của làng không chỉ phục vụ cho bà con mà còn được nhiều thương lái từ thành phố Hồ Chí Minh tìm về mua với số lượng lớn. Bạn cũng có thể tìm những đồ lưu niệm nhỏ xinh như nhà rông, đàn t’rưng, gùi…Dù vật dụng bé nhỏ nhưng đã được những nghệ nhân Ba Na thổi hồn vào, tuy mộc mạc nhưng chứa đựng cả không gian sống của người làng Kon Klor hiền hòa, dễ mến.

Một lần đến Kon Klor bạn sẽ nhớ mãi ngôi làng bé xinh, thanh bình, nhớ chiếc cầu treo lấp lánh nước mỗi buổi chiều tà, nhớ Nhà rông uy nghiêm, vững chãi, nhớ hình ảnh những cô gái chàng trai Ba Na tươi cười, …Và tình yêu thương sẽ còn đọng mãi, đọng mãi như lời bài hát “Chiều qua cầu treo Kon Klor”của nhạc sỹ Lê Minh Thế: “Chiều trên bến sông Kon Klor, nước xanh một màu thương nhớ, có ai về bên kia đó, chìm trong bóng núi xanh lơ. Chiều lên bến sông Kon Klor, tiếng ai trên cầu treo đó, hay tiếng nước reo mạn đò? Chiều qua cầu treo Kon Klor, bỗng thương một vùng quê nhỏ, cầu nối đôi bờ tuổi thơ. Thôi, buồn chi nhé, con đò”

Nguồn:Sưu tầm